Wat is een Bioptor?

Ik heb een Bioptor. En als je me volgt heb je er vast wel eens iets over gelezen, maar de kans is vrij groot dat je denk: “wat is dat?”.

Laat ik vooropstellen: het is niet gek, dat je niet weet wat een Bioptor is. 
Tot januari 2021 had ik er nog nooit van gehoord. 
In eerste instantie doet het woord Bioptor mij ook denken aan iets dat te maken heeft met biologie en torren. Vraag me vooral niet waarom… 

Goed, over de Bioptor zelf kan ik best kort zijn. 
Het is een zwart, inklapbaar instrument, een beetje vergelijkbaar met een microscoop.  
Je zou denken dat ik hem via een Chinese groothandel deze kant op heb laten komen, want hij oogt niet heel degelijk stevig. Voorzichtigheid is geboden. De Bioptor heeft een brilletje met speciale glazen en een steuntje voor de kin. Er zit een verstelbaar plankje aan de poot, zodat je daarop een boekje kunt leggen met diverse opdrachten. Of je legt daar het blad op, waarop getekend moet worden. 

Tot zover het uiterlijk van dit wonderlijke apparaat. Je wilt nu weten waarom ik dit apparaat gebruik en wat ik ermee kan. 

Ik gebruik de Bioptor om onder andere de oogsamenwerking in kaart te brengen. 
Klinkt simpel en dat is het ook. 
Een kind dat visueel gescreend wordt, maakt enkele opdrachten op de Bioptor. Een daarvan is de V.O.star. Bij deze opdracht, moeten kinderen dezelfde cijfertjes of figuurtjes met elkaar verbinden. 
Dit doen ze met –in zowel de linker- als de rechterhand- een potlood. 
Uit deze opdracht vormen zich twee “driehoeken” waarbij de lijnen op een centraal punt moeten eindigen. Daartussen is een bepaalde ruimte. 
Dit uitleggen vind ik iets lastiger dan het gewoon laten zien, maar het komt erop neer dat dit bij veel kinderen (en ook volwassenen!) niet lukt. De strepen vormen geen centraal punt. Er zijn lijnen die doorschieten. De twee “driehoeken” zijn niet allebei van hetzelfde formaat. Of alles wordt een spaghetti brij.  
Doormiddel van het analyseren van deze V.O.star tekening kan ik zien hoe de ogen samenwerken. Of dit al lukt, of juist nog niet. Ook kan zichtbaar worden dat de ogen te veel naar boven of onder richten.  
Dit is maar een klein aspect van de visuele screening, maar je begrijpt dat er op een relatief simpele manier veel duidelijk wordt. 

Dit is een stukje technisch verhaal van het gebruik. Nu ben je vast ook benieuwd voor welke kinderen dit interessant is? 
De Bioptor is niet alleen in te zetten voor kinderen met “slechte ogen”.  
De Bioptor is juist handig om kinderen te screenen waarbij jij als juf of meester het gevoel hebt dat er iets niet pluis is. 
Als je merkt dat kinderen moeite hebben met lezen, terwijl ze goed meedoen tijdens de les.  
Of bij kinderen die vaak een woord of regel overslaan bij het lezen. 
Een visuele screening is een goede stap in de richting als je vermoedens hebt van dyslexie. 
Of voor kinderen waarbij deze stempel niet kan worden gegeven, maar er alsnog leesproblemen zijn. 
Niet alle kinderen met leesproblemen hebben dyslexie. Maar ook: niet alle kinderen met dyslexie hebben een goede oogsamenwerking en oogrichting. 
Oftewel: sluit eerst uit of de oogsamenwerking en oogrichting in orde is, voordat je een dyslexie onderzoek start. 
Dat heeft meerdere voordelen, want: 
* Je kunt een visuele screening eerder afnemen dan een dyslexie onderzoek.  
* Een visuele screening kan al vanaf jongere leeftijd worden uitgevoerd. 
* Een visuele screening is minder belastend voor het kind dan een dyslexie onderzoek. 
* Er is geen wachtlijst. 
* Het is veel goedkoper. 
* Met persoonlijke begeleiding en een plan op maat werkt je kind spelenderwijs aan een goede oogmotoriek. 

Maar ook is een visuele screening fijn bij kinderen die weinig concentratie hebben en die alles om hun heen in de gaten houden. Kinderen die erg onhandig zijn, die in de rij steeds tegen hun buren botsen of vaak dingen omstoten. Voor kinderen die onzeker zijn, terughoudend en wellicht angstig. 
 

Een visuele screening is er dus niet alleen voor het kind met visuele problemen. 
Of voor kinderen die moeite hebben met lezen. 
De visuele screening wordt juist ook ingezet voor leer- en gedragsmoeilijkheden. 
Goed zicht en daarmee een goede oogsamenwerking betekent dat de ogen informatie goed doorgeven aan de hersenen. 
Goed oogrichten betekent dat ogen zich goed kunnen richten op de tekst of andere voorwerpen. 
Dat is nodig om letters goed waar te nemen en een goed woordbeeld te vormen. 
Ook een goed perifeer zicht is belangrijk. Als deze te breed is, dan zie je alles om je heen gebeuren. 
Dit zie je bij kinderen die zich niet kunnen concentreren en geen focus hebben. Zij kunnen niet beginnen met werken, omdat de linker achterbuurvrouw haar vinger opsteekt en het kind rechtsvoor bukt om een gevallen gum op te rapen. 
Andersom kan ook, kinderen die een niet breed zicht hebben, zijn onzeker. De wereld om hen heen is niet voldoende zichtbaar. Als je hier last van hebt, dan merk je personen die vanaf de zijkant of van achteren je gezichtsveld betreden pas laat op. Ook fietsen kan lastig zijn. Of je voelt je ongemakkelijk in grote ruimtes zoals een gymzaal. 

Een visuele screening, al dat niet met de Bioptor, zou een heel normale vorm van signaleren in het basisonderwijs moeten zijn. 
Wil jij als leerkracht hier meer informatie over?  
Of is voor jou als ouder bovenstaand verhaal herkenbaar? 
Neem dan contact met mij op. 
 

Barbara de Mooij
Barbara de Mooij
Artikelen: 8

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *